දුම්බර වන පෙතේ සංචාරක ආකර්ෂණය දිනාගත් සුන්දරතම සංචරණ මාර්ගය වනුයේ දුම්බර කඳුවැටිය තරණය කිරීමය. නකල්ස් රක්ෂිතය යන නාමය තුළට ගැබ්ව ඇත්තේ අතැඟිලි මිට මෙළවූ හැඩයක් සහිත නකල්ස් (Knuckles) කඳුවැටිය නිසාවෙනි. බැලූ බැල්මට මෙහි ප්‍රධාන වශයෙන් කඳුවැටි පහක් පවතියි. තනි කඳුවැටියක් ලෙස තිබුණ ද මෙම කන්දට පසෙකින් අලුගල් කන්දත් අනෙක් පසින් රිළාගල හෙවත් ගෝණ්ණ කන්දත් සම්බන්ධ වී ඇත. දුම්බර තතිකාවත තුළ ජන ජීවිතයට වඩාත් සමීප වූ කන්දක් ලෙස මෙය ප්‍රචලිතය. 

උසින් මීටර් 1865ක් පමණ වන මෙම කඳුවැටිය දවටගල ස්වභාවික මංපෙත ලෙස හඳුන්වයි. මෙම මංපෙත වන සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව මගින් ස්ථාපිත නීත්‍යනුකූල මාර්ගයකි. මෙම මංපෙත ඉසව් දෙකක් ඔස්සේ තනා ඇති අතර එය නකල්ස්හි සුන්දරතම ගම්මාන දෙකක් වන බඹරැල්ල සහ තංගප්පුව යාකරනු ලබයි. 
මහනුවර සිට කටුගස්තොට හරහා මඩවලට පැමිණ පසුව පන්විල, හුළුගඟ හරහා බඹරැල්ලට ළඟා විය හැකි අතර බඹරැල්ලේ සිට එම මාර්ගය තවදුරටත් ගෝමරය හරහා රංගලට යාවෙනු ලබයි. රංගල සිට තංගප්පුවට යා හැකි අතර ප්‍රධාන වශයෙන් කි.මී. 30කට වැඩි දුරක් මහාමාර්ග ඔස්සේ පවතින නමුත් බඹරැල්ල හා තංගප්පුව වෙන් කරන ප්‍රධාන කඳුවැටිය ලෙස නකල්ස් කඳුවැටිය පවතියි. 

“වවුල්පනේ භූගත හිරිගල් ගුහාව“ යනුවෙන් පසිඳු මේ ලෙනට එම නම ලැබී ඇත්තේ, ඈත අතීතයේ සිට ම මෙය කිරි වවුල් පාරාදීසයක්ව පවතින නිසාවෙනි. ප්‍රධාන උමං දොර තුළින් ලෙන තුළට පිවිසෙන විට, මුලින් ම දැනෙනුයේ ඉසිලිය නොහැකි ‘වවුල් ගඳකි‘. දස ලක්ෂ සංඛ්‍යාත කිරි වවුලන්ගේ ප්‍රධානතම නිවහන වන ලෙන, නිරතුරුවම අන්ධකාරයෙහි නිමග්නව පවතී. උන්ගේ නොකන්කළු හඬ එක ම කන්කරච්චලයක් වැන්න.මෙහි දිග මීටර් 52 ක් පමණ වේ. මේ ලෙන වඩා හොඳින් බලාකියා ගැනීමට, විදුලි පන්දමක් ඇවැසි ය. එමෙන් ම, නිතිපතා පොද වැස්සක් මෙන් පතිත වන වවුල් බෙටිවලින් බේරීම සඳහා, කුඩයක් වැනි කිසියම් ආවරණයක් ද අවශ්‍ය වේ. එපමණක් ද නොව, වවුල් පැටවුන්ගේ මසට වහවැටී සිටින යම් යම් විසකුරු සර්පයන් ද මෙහි ගැවසෙන බව කල්පනාවට ගත යුතුව ඇත.

Exploring the west fall of the Walawe river is in my list for more than 6 years, I know this fall from the book written by Dr Ebehad Kawutsh (A Guide to Sri Lankan Waterfalls). But due to the forest path difficulty mentioned in the book I postponed this for several times. But on this day I explored the waterfall deeply surfing the google maps satellite and 3D maps. Then I found that I don’t want to start my hike from Mulgama village and have the dangerous forest hike around where the wild elephants are roaming.

Arugam Bay (Tamil: அறுகம் குடா), known locally as “Arugam Kudah”, is a bay situated on the Indian Ocean in the dry zone of Sri Lanka’s southeast coast, and a historic settlement of the ancient Batticaloa Territory (Mattakallappu Desam). The bay is located 117 kilometres (73 mi) south of Batticaloa, 320 kilometres (200 mi) due east of Colombo, and approximately 4 kilometres (2.5 mi) south of the market town of Pottuvil. The main settlement in the area, known locally as Ullae, is predominantly Muslim,[1] however there is a significant Sri Lankan Tamil and Sinhala population to the south of the village, as well as a number of international migrants, largely from Europe and Australia. While traditionally fishing has dominated the local economy, tourism has grown rapidly in the area in recent years. Arugam Kudah’s literal Tamil translation is “Bay of Cynodon dactylon”. Tourism in Arugam Bay is dominated by surf tourism, thanks to several quality breaks in the area, however tourists are also attracted by the local beaches, lagoons, historic temples and the nearby Kumana National Park.

My First hike to Uthuwan Kanda done in 2003 when I’m in grade 10. I still remember that we went there as Alter service association of our church. We went to a Church at Mawanella and in the evening our Rev. Fr. took us to show the Uthuwan Kanda. We were guided by a villager and we sent to the top of the mountain but our Fr. didn’t give the permission to climb up the giant rocks. This is a beautiful mountain in this area and a best place to check the surrounding and it was clear that Saradiel used this mountain for that purpose. This is the beginning of the valley of central province mountains.

After a decade I was able to visit this smallest beauty again with my Sobasiri friends and were able to climb up the mountain. Those days there were no many people around hence we feel the freedom. Later we went to a small waterfall called “Bo Ella” and had a wash on our return journey from Kandy after another adventure.

ගැරඬිගල ඉසව්ව අවට ඇති සමස්ත දිය ඇලි ගණන 10 ක්, ඇලි සියල්ලෙම උස එකට ගත් විට බඹරකන්දට වඩා උසයි. ඇලි දාමයේ ජල මූලාශ්‍රය ඇත්තේත් එම කන්දෙමයි. ශ්‍රී ලංකාව පුංචි රටක් වුවද එහි ඔබ අප පවා නොදුටු නොදන්නා සුන්දර ඉසව් බොහොමයක් සැඟව පවතියි. නිතර දෙවේලේ එවැනි සුන්දර ඉසව් සොයා යන අපට හමු වූ අපූරුතම කන්දක් සහ ඇලි කිහිපයක් තිබෙන එක් ස්ථානයක් හමුවුණේ නකල්ස් වනපෙතේ දකුණු කෙළවරදීය. එය කන්දක් වුවද දිය ඇලි දාමයක් ඉන් ඉහළ සිට පහළට කඩා වට්ටවන අපූරු තෝතැන්නක් විය. නමින් ගැරඬිගල වන ඉන් වැටෙන දිය ඇලි ගණන හතකි. ඒවා ගැරඬි ඇලි ලෙස හඳුන්වන අතර සමස්තයක් ලෙස මෙම ඇලි යම් ලාලිත්‍යයකට, රටාවකට අනුව ඉහළ සිට වමට බරව කඩා වැටෙනු ලබයි.   

Gombaniya is the highest mountain in Knuckles forest reserve and about 1906m. It was situated near the Alakolla Estate at Hulu Ganga. Yakungehela mountain is the most nearest mountain to Gombaniya and fromthe eastern  the edge connecting to Sudugala and towards Lahumanagala. From the northern side its goes up to Knuckles Kirigalpotta. And Gombaniya is the mountain which can easily seen to the other mountains. Specially we can see this full range at Duwili Fall. Further we have seen this at the top of Knuckles 5 peaks but it couldn’t seen at the top of Alugal Kanda and Dumbanagala since those summits got hide from the 5 peaks. However this full mountain range is visible to the road from Panwila to Kabaragala via Madulkele and Kellebokka.

It was very easy to find Pahanthudawa fall as it is the main attraction of this road. So far many hotels and guest houses in this area was based on this fall. This is a very small waterfall and beautiful and too dangerous. Many of people were died over there due to flash floods and falling to the deep pool. Reaching to the closer of the fall is much difficult since we need to walk along the rocks and it might be slippery. Hence please avoid of visiting this fall during rainy season and soon after the raining.

We had a trip around Walapane and Nuwaraeliya area and suddenly Madusanka said that there is a place called Golumale and it was situated near Walapane area. Then we thought to visit this place and we thought this will be a just a place for a bath. At that time it was nearly around 2pm and we are also at the same area. Hence we headed to Golumle asking the directions from the locals. Villagers are very friendly and they clearly told us the path to Golumale. We had another plan to visit Harasbedda Mini World’s End on the way back to Nuwaraeliya.

Kiribathgala is a long awaited hike in our life as we have seen this giant mountain many number of times at the time of passing Pelmadulla.  We went to pathakada side and the village called Bogoda-Aramba. We started our hike along the Lihiniyak Kelina dola and walked from the left side forest.

It was a nice journey as we walked along a stream but it was dried at that time hence it was very easy for us to climb upward. There were no much leeches and we had enough sources to dink some water. We hiked about 3-4 hours through the forest and reached to the top of mountain which looks like a flat area. Then we walked further along that flat area and was able to reach a higher point.

This was a unplanned journey which is done with Nirosh and few of his friends. On this day I was travelling to Kandy for a personal work by bicycle and Nirosh and his friends were roaming around Kithugala, Yatiyantota in the morning. Then I told him to join with me at Dolosbage road which can come from Nawalapitiya as they have passed Olu fall also. Then we met in the evening and headed to Dolosbage and planned to cover road side waterfalls as they didn’t visited them before. We didn;t think about the beautiful falls located bit away from the main road such as Suramba Fall, Diyathiri Fall etc.

This is one of our day hike done with Nirosh long time ago. We was hunting plenty of waterfalls near by our areas and these three falls we have marked to do in a one day and we left from Bandaragama around 8am. We was searching all the three falls clearly on our way to Pelmadulla. Finally we were able to come home by 5pm.